سفته در عمل؛ هر چیزی که باید برای استفاده، پشت‌نویسی و مطالبه بدونی

سفته فقط یه برگه امضا شده نیست؛ یه ابزار حقوقی با قدرت الزام‌آوره که اگه درست استفاده بشه، می‌تونه نقش یه قرارداد مالی کامل رو ایفا کنه. اما اشتباه در نوشتن یا اقدام حقوقی، می‌تونه تمام ارزش اون رو از بین ببره.

📌 ساختار درست سفته و نحوه پر کردنش

یکی از رایج‌ترین خطاها در معاملات، نوشتن ناقص سفتهه. سفته باید شامل این موارد باشه:

• مبلغ عددی و حروفی دقیق

• نام گیرنده وجه یا عبارت «در وجه حامل»

• تاریخ صدور و تاریخ پرداخت

• امضا یا مهر صادرکننده

اگر هر کدوم از این موارد ناقص باشه، در زمان پیگیری قضایی ممکنه سفته از اعتبار بیفته یا قاضی نتونه اون رو به عنوان سند تجاری معتبر بپذیره.

🖋️ نکته مهم: نوشتن سفته بدون تاریخ، فقط در صورتی قابل قبوله که بین طرفین اعتماد کامل وجود داشته باشه و در معامله‌ی خصوصی انجام بشه. در معاملات کاری یا استخدامی، همیشه باید تاریخ پرداخت مشخص بشه.

⚠️ اشتباهات رایج در تنظیم و استفاده از سفته

1. نوشتن سفته بدون نام گیرنده: در ظاهر باعث میشه قابل انتقال‌تر باشه، اما در عمل خطر گم شدن یا سوءاستفاده رو زیاد می‌کنه.

2. سپردن سفته سفید به کارفرما: این اشتباهیه که خیلی از کارمندها مرتکب می‌شن. کارفرما ممکنه سفته رو برای ضمانت بگیره، ولی پر کردنش بدون توافق بعدی، مصرف غیرمجاز سند تجاری محسوب میشه.

3. نبود نسخه کتبی از توافق طرفین: حتی اگر هدف از سفته ضمانت حسن انجام کار باشه، باید قرارداد کتبی وجود داشته باشه که در اون هدف دقیق سفته ذکر شده باشه.

⚖️ تفاوت سفته ضمانتی و سفته پرداختی

این دو نوع سفته از نظر ظاهر ممکنه یکی باشن، ولی از نظر کارکرد و نحوه پیگیری قضایی فرق دارن:

• سفته پرداختی در ازای کالا یا خدمات صادر میشه و طلبکار می‌تونه به‌محض سررسید اون رو مطالبه کنه.

• سفته ضمانتی برای اطمینان از انجام تعهد داده میشه (مثلاً حسن انجام کار یا بازگشت کالا). در این حالت، بدون اثبات نقض تعهد، طلبکار نمی‌تونه وجه رو مطالبه کنه.

📍 نتیجه مهم: اگر دارنده سفته نتونه اثبات کنه که تعهد انجام نشده، دادگاه ممکنه درخواست مطالبه وجه رو رد کنه.

🧾 پشت‌نویسی و انتقال؛ راه انتقال اعتبار

پشت‌نویسی (ظهرنویسی) در واقع امضای انتقاله که باعث میشه دارنده‌ی جدید بتونه مثل مالک اصلی، وجه سفته رو مطالبه کنه.

اما باید دقت کرد:

• اگه پشت سفته فقط امضا باشه و هیچ عبارتی نوشته نشه، اون امضا ضمانت محسوب میشه، نه انتقال.

• در نقل و انتقال‌های چندمرحله‌ای، همه امضاکننده‌ها مسئولیت تضامنی دارن.

🖇️ اگر جای پشت سفته پر شد، باید ادامه امضاها در برگه‌ی ضمیمه نوشته بشه و با چسب به سفته متصل بشه تا از نظر حقوقی معتبر بمونه.

🧠 روش قانونی مطالبه وجه سفته

برای مطالبه‌ی وجه سفته، باید چند مرحله رو به‌ترتیب طی کرد تا حق پیگیری از بین نره:

1. ارسال اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.

2. ثبت دادخواست مطالبه وجه در مهلت قانونی (یک سال از تاریخ اعتراض).

3. در صورت لزوم، درخواست تأمین خواسته برای توقیف اموال بدهکار.

🔹 در صورتی که دارنده اعتراض نکرده باشه، هنوز می‌تونه با استناد به قواعد دعاوی مدنی وجه سفته رو مطالبه کنه، اما دیگه از امتیازات خاص سند تجاری بهره‌مند نمیشه.

👨‍💼 سفته در قراردادهای کاری

در قراردادهای کاری، معمولاً کارفرما از کارمند سفته‌ی ضمانتی می‌گیره. اما باید دقت کرد که:

• سفته باید حتماً با عبارت «جهت ضمانت حسن انجام کار» مشخص بشه.

• کارفرما حق پر کردن مبلغ رو بدون اثبات تخلف نداره.

• بعد از پایان همکاری، کارفرما موظفه سفته رو مسترد کنه یا گواهی ابطال بده.

📢 در صورت امتناع کارفرما، کارمند می‌تونه دادخواست استرداد سفته ضمانتی ثبت کنه.

💬 تفاوت سفته با چک و برات

خیلی‌ها فکر می‌کنن سفته و چک یکیه، اما تفاوت‌های جدی بینشون وجود داره:

🧩 پس به صورت کلی:

سفته یه ابزار حقوقی قدرتمنده، ولی فقط زمانی به درد می‌خوره که درست تنظیم و استفاده بشه. اشتباه در نوشتن، امضا، یا زمان اقدام می‌تونه کل حق شما رو از بین ببره.

🔗 برای آشنایی با مبانی و قوانین پایه‌ی سفته (مثل انواع، مهلت شکایت، و مسئولیت تضامنی)، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «سفته چیست و چه کاربردی دارد؟» رو هم بخونید. اون مطلب مکمل این نوشته‌ست و پایه‌های قانونی سفته رو به‌صورت کامل توضیح میده.