اجرت المثل ایام زوجیت و نحله از جمله حقوق مالی زوجه هستن که میشه در زمان طلاق اون‌ها رو مطالبه کرد. این دو مفهوم هم در شرع و هم در قوانین ایران پیش‌بینی شدن و بسته به شرایط خاصی قابل دریافت هستن.
اجرت المثل ایام زوجیت یعنی چی؟
اجرت المثل به زبون ساده یعنی دستمزدی که زن بابت کارهایی که توی خونه شوهر انجام داده، دریافت می‌کنه؛ البته به شرطی که این کارها رو با دستور شوهر و بدون قصد تبرع (یعنی بدون نیت رایگان کار کردن) انجام داده باشه.
✅ مثال مهم:
کارهایی مثل خانه‌داری، آشپزی، نظافت، رسیدگی به مهمان‌ها و امور منزل، از وظایف شرعی زن نیست و اگر بدون قصد تبرع انجام بشه، زن می‌تونه اجرت المثل بگیره.
اما نگهداری بچه‌ها و حضانت از وظایف شرعی زن محسوب میشه و اجرت به اون تعلق نمی‌گیره.
آیا همه دادگاه‌ها اجرت المثل می‌دن؟
در بیشتر موارد، دادگاه‌های خانواده به نفع زوجه رای صادر می‌کنن و اجرت المثل رو تعیین می‌کنن. اما گاهی بین شعب اختلاف نظر هست:
بعضی شعب می‌گن در عرف ایران زن‌ها رایگان کار می‌کنن و زن باید اثبات کنه که قصد رایگان کار کردن نداشته.
بعضی دیگه معتقدن اثبات نکردن قصد تبرع کار سختیه و صرف گفتن زن که “به خاطر پول کار می‌کردم” کافیه.
📌 نکته مهم: قاضی معمولاً از زن می‌پرسه:
“با چه نیتی کارهای خونه رو انجام دادی؟ به خاطر عشق به خانواده یا به قصد گرفتن اجرت؟”
اجرت المثل سالیانه چطور محاسبه میشه؟
اجرت المثل به‌صورت سالیانه محاسبه میشه و معمولاً نیاز به کارشناس رسمی دادگستری داره تا میزان دقیق اجرت براساس سال‌های زندگی مشترک و خدمات انجام‌شده مشخص بشه.
نحله یعنی چی و چه فرقی با اجرت المثل داره؟
نحله یه مبلغ مالیه که در شرایط خاص به زن داده میشه. زمانی پرداخت میشه که:
زن مستحق اجرت المثل نباشه یا نتونه اون رو اثبات کنه
یا میزان اجرت خیلی پایین باشه
و مهم‌تر از همه اینکه درخواست طلاق از طرف مرد باشه
👈 برخلاف اجرت المثل، برای تعیین نحله نیازی به کارشناس نیست و قاضی با توجه به مدت زندگی مشترک، خدمات زن و وضعیت مالی مرد اون رو مشخص می‌کنه.
نحله چه ویژگی‌هایی داره؟
قابل جمع با اجرت المثل نیست
ربطی به مهریه نداره
جایگزین تنصیف اموال هم نیست
بیشتر جنبه‌ی مدارا و مسامحه داره و در بعضی دادنامه‌ها به همین عنوان ذکر میشه.
آیا زن قبل از طلاق می‌تونه نحله بگیره؟
❌ خیر. نحله فقط وقتی قابل مطالبه‌ست که مرد اقدام به طلاق کرده باشه و زن هم کوتاهی در وظایف زناشویی نداشته باشه.
جمع‌بندی
| نوع حق مالی | شرایط اصلی | زمان مطالبه | نیاز به کارشناس | جمع با نوع دیگر |
|---|---|---|---|---|
| اجرت المثل | کار بدون قصد تبرع در منزل | زمان طلاق | ✅ بله | ❌ با نحله قابل جمع نیست |
| نحله | طلاق از طرف مرد + عدم دریافت اجرت المثل | زمان طلاق | ❌ خیر | ❌ با اجرت المثل قابل جمع نیست |
سوالات پرتکرار
📌 اجرت المثل ایام زوجیت چیه؟
اجرتیه که زن بابت کارهایی که توی خونه شوهر بدون نیت رایگان انجام داده، می‌تونه بگیره.
📌 قصد تبرع یعنی چی؟
یعنی زن قصد نداشته بابت کارها پول بگیره. اگر زن بتونه بگه که با نیت گرفتن اجرت کار کرده، اجرت بهش تعلق می‌گیره.
📌 نحله در چه شرایطی پرداخت میشه؟
وقتی مرد بخواد زن رو طلاق بده و زن هم وظایف زناشویی‌شو درست انجام داده باشه ولی امکان تعیین اجرت نباشه یا اجرت ناچیز باشه.
📌 آیا نحله جایگزین مهریه‌ست؟
❌ نه. نحله ربطی به مهریه نداره و برای جبران اون نیست.
📌 اگر زن دانش حقوقی نداشته باشه چطور باید مطالبه کنه؟
بهتره با یه وکیل متخصص خانواده مشورت کنه تا بتونه با استدلال درست، اجرت یا نحله رو دریافت کنه.